تاثیر تحریمهای امپریالیستی و فساد حکومتی بر سلامت بیماران سرطانی، تالاسمی، هموفیلی، دیابتی، پیوند عضو
در نوامبر سال ٢٠١٨، ایالات متحده «سختترین تحریمها» را علیه صدور نفت، صنایع و بانکهای ایران به اجرا گذاشت و به شرکتهای خارجی، که درصدد دورزدن این محدودیتها بودند، هشدار داد. با این همه، اعلام شد تحریمها شامل مواد غذائی و دارو و تجهیزات پزشکی نیست.
«ریچارد نفیو»، کارشناس تحریم آمریکا میگوید که «مشکل در این است که باید بانکی را پیدا کنید که حاضر باشد خط مالی و اقدامات مالی سازگار با تحریمها را برای ارائه تسهیلات لازم برای چنین مبادلاتی (دارو و تجهیزات پزشکی) فراهم کند». وی میافزاید که «غالباً از نظر بانکها چنین معاملهای به درد سرش نمیارزد، بنابر این یک مشکل عملی در وادارکردن بانکها به تقبل چنین معاملاتی وجود دارد. اما سئوال این است که آیا بانک میتواند چنین تسهیلاتی را فراهم کند؟ قطعا». «همچنین همه داروها و اقلام دارویی معاف نیستند».
«جاستین واکر»، مدیر روشهای تحریم در موسسه «یو کی فایننس»، که نماینده بانکهای بریتانیاست، میگوید: «معامله با ایران در زمینه اقلام بشردوستانه و عملیات مربوط به آن پیچیده است. از نظر قانونی، دارو مشمول تحریم نیست، اما اگر طرف معامله یک نهاد یا عامل تحت تحریم باشد، ارسال آنها مشمول تحریم میشود».
«ناصر ریاحی»، عضو اتاق بازرگانی تهران و فعال صنعت دارو، در گفتوگو با «ایسنا»، از تفاوت موجود میان شعار و عملکرد در تحریم دارویی ایران گفت و توضیح داد: «در صحبت و شعارهای مطرح شده میگویند که داروی ایران تحریم نشده و تعدادی از شرکتهای خارجی نیز اعلام کردهاند که همچنان با ما همکاری خواهند کرد، اما آنچه در عمل رخ میدهد، متفاوت است زیرا شاید دارو از نظر تجاری، نوع خاصی از کالا باشد اما همچنان سازنده و فروشنده آن تنها در صورتی که مبلغ به دستشان برسد، کالا را به ایران میفروشند». وی خاطرنشان کرد: «در ماههای گذشته با توجه به محدودیتهایی که در روابط بانکی به وجود آمده، کار نقل و انتقال ارز دشوار و طولانی شده و تحریمها از این طریق در روابط ما با داروسازان بینالمللی تاثیر گذاشتهاند».
«برایان هوک» با افتخار گزارش داد که در عرض یک سال ۵۰ میلیارد دلار به دولت ایران ضرر زدهایم و «پومپئو» که در توئیتر به فارسی، خود را حامی و دوستدار مردم ایران میخواند، میگوید: «اگر ایران میخواهد مردمش غذا بخورند، شروط ما را اجرا کند»!
تاثیر تجارت خارجی غیردولتی ایران در واردات دارو و مواضع ضد و نقیض مقامات دولتی در مورد کانال مالی و فساد در دستگاه دولتی. «اسفندیار باتمانقلیج»، بنیانگذار بورس و بازار که تحولات اقتصادی ایران را دنبال میکند، میگوید: «عبور از پیچ و خم مقررات جدید و هزینه اضافی تغییر بانک کارگزار باعث میشود تجارت با ایران برای شرکتهای کوچکتر دردسرساز شود. او از اهمیت عوامل داخلی مانند کمبود دسترسی به ارز در داخل و همچنین بیثباتی پول ایران سخن میگوید که باعث گرانشدن اقلام وارداتی میشود.
سفارت سوئیس در تهران، پنجشنبه دهم بهمن ۱۳۹۸، در توییتی با اعلام راهافتادن کانال نقل و انتقال مالی نوشت: «روز نقطه عطف مهم پس از اولین پرداخت موفق برای محموله دارویی، به طور آزمایشی، و آماده شدن بسترساز و کار مالی جهت تحویل کالاهای انساندوستانه، تأمین اقلام کشاورزی، غذایی، دارویی و تجهیزات پزشکی. با تشکر از تمامی مقامات ایرانی، سوئیسی و آمریکایی.
پاسخ همتی به اظهارات سفیر سوییس در تهران
رئیس کل بانک مرکزی در واکنش به اظهارات سفیر سوئیس در تهران در ۱۴ بهمن ۱۳۹۸ میگوید: «واردات دارو و ملزومات پزشکی ما در ۱۰ ماه گذشته ۲۰۰۰ برابر حجم واردات انجام شده از کانال مالی سوئیس است که بیش از ۴ میلیارد دلار بوده است…. ما برای این بخش از امور ضروری کشور وابسته به تصمیمات و اقدامات دیگران نیستیم و در یک سال و نیم گذشته نیز آمریکا حداکثر تلاش خود برای جلوگیری و اختلال در واردات دارو برای بیماران کشورمان انجام داده است.
ضمن اینکه نفس اعلام صدور مجوز توسط آمریکا برای واردات دارو و تجهیزات پزشکی نشان میدهد که علیرغم ادعای آمریکا مبنی بر تحریمنبودن دارو و اقلام بشردوستانه، این اقلام عملاً توسط آمریکا تحریم شده است وگرنه نیازی به مجوز نداشت. با تلاشهای انجام شده توسط بانک مرکزی و سایر دستگاهها، با این تحریمها مقابله شده است و داروهای مورد نیاز مردم تاکنون تأمین شده و این روند در آینده نیز ادامه خواهد یافت».
اسناد دفتر آمار اتحادیه اروپا نشان میدهد که در شش ماه اول سال ۲۰۱۹ میلادی، ایران تنها از این اتحادیه نزدیک به ۳۲۰ میلیون یورو دارو وارد کرده است. ایران بخش عمده داروهای اساسی مورد نیاز را در داخل تولید میکند، اما در مورد داروهای پیشرفته، به شدت به واردات وابسته است. تخمین زده میشود که اگرچه از لحاظ حجم، فقط حدود ۳ درصد دارو مورد نیاز ایران از خارج وارد می شود، اما از نظر ارزش، این داروهای گرانقمیت حدود یک سوم کل ارزش اقلام دارویی را تشکیل میدهد. براساس آمار رسمی، بازار دارو در ایران نزدیک به ۲۰ هزار میلیارد تومان ارزش دارد که ۹۷ درصد آن در داخل تولید میشود، اما سه درصد وارادت دارو، نزدیک به ۳۰ درصد ریالی بازار دارو را به خود اختصاص میدهد. فساد در رابطه با واردات دارو، صدای بانک مرکزی ایران را هم درآورده است، به نحوی که در نامهای خطاب به «حسن روحانی» از پرداختنشدن یک میلیارد یورو ارز دولتی تخصیص داده شده به شرکتهای دارویی و تأمینکننده کالاهای اساسی خبر میدهد. (۵ مرداد ۱۳۹۸) این همان یک میلیارد دلاری است که میان آمارهای بانک مرکزی و وزارت بهداشت به آن اشاره شد. اما این پایان ماجرا نیست، چرا که خود وزیر بهداشت ایران تأیید میکند که برخی از افراد در وزارت بهداشت با پول واردات دارو، اقلام دیگری همچون کابل برق وارد کردهاند. موضوعی که در دولت «محمود احمدی نژاد» هم سابقه داشت و «مرضیه وحید دستجردی»، وزیر پیشین بهداشت، هم گفته بود که با ارز اختصاصیافته برای وارادت دارو، «خوراک سگ و دسته بیل و زین اسب» وارد شد. «محمود بهمنی»، رئیس پیشین بانک مرکزی، هم گفته بود که با پول دارو «اتوموبیل و کالای لوکس» وارد ایران شده است.
«سعید نمکی»، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران در تاریخ ۲۷ بهمن ۱۳۹۸ در جمع اهالی لامرد گفت: «کمبود دارو به یکسوم سال ۹۷ کاهش یافته و شرکتهای دارویی ۹۷ درصد نیاز داخل را تأمین میکنند و به ۵۰ کشور صادرات دارند». «سعید نمکی» میگوید: «افرادی در این وزارتخانه با ارز دولتی، که برای واردات دارو و لوازم پزشکی اختصاص دارد، اقلام دیگری از جمله کابل برق وارد کردهاند… از جمله وارداتی که با ارز دولتی مربوط به دارو انجام شده، واردات داروهای تاریخ مصرف گذشته است».
به گزارش «مشرق»، حجت الاسلام حسن روحانی، رئیسجمهور در گفتوگو با رئیس کل بانک مرکزی ضمن دریافت گزارش مربوط به آخرین اقدامات انجام شده در زمینه تأمین مواد اولیه داروی مورد نیاز کشور، بر اختصاص ارز مورد نیاز در این زمینه تأکید کرد. رئیس جمهور با اشاره به شرایط سخت اقتصادی کشور ناشی از تحریمهای ظالمانه آمریکا و شیوع «ویروس کرونا»، گفت: «در شرایطی که دشمنان با اعمال تحریمهای ظالمانه و غیرقانونی خود حتی داروی مورد نیاز مردم را تحریم کردهاند، تأمین نیازهای دارویی کشور را اولویت بالایی برخوردار است».
«عبدالناصر همتی»، رئیس بانک مرکزی نیز گزارشی از روند تأمین ارز مواد اولیه مورد نیاز کارخانجات دارویی ارائه کرد و گفت: «طی چند روز گذشته بیش از ۴۲۰ میلیون دلار صرفاً برای خرید دارو و مواد اولیه دارو با نرخ ۴۲۰۰ تومان تأمین ارز شده است». به گفته رئیس بانک مرکزی از ابتدای سال جاری بیش از ۹۰۰ میلیون دلار ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات دارو و تجهیزات پزشکی تأمین شده است.
«نمکی»، وزیر بهداشت در تاریخ ۱۹ بهمن ۱۳۹۸ میگوید: «مشکلی برای تأمین داروی بیماران خاص و سایر بیماران در کشور وجود ندارد. در سال جاری سه میلیارد دلار دارو و تجهیزات پزشکی مورد نیاز کشور از خارج وارد شد و میزان کمبودی ما در بخش دارو و تجهیزات تا یک سوم کمتر از سال گذشته است. واقعیت موجود در مورد فقدان یا کمبود داروهای بیماریهای خاص و مواد اولیه دارو و تجهیزات پزشکی و تأثیر آن بر سلامت میلیونها انسان. تارنمای «فرانس ۲۴» در گزارش خبری خود در تاریخ ۱۲ اسفند ۹۸ از یک واحد تولیدی دارویی در کرج مینویسد: «این واحد تولیدی دارو با ۶۰۰ پرسنل در حالی که ایران تحت فشار سنگین تحریمها قرار گرفته است، تلاش میکند تعدادی از داروهای بیماران سرطانی را تولید کند، اما با محدودیتهای متعددی دست و پنجه نرم میکند».
این تارنما از قول، «رضا مصطفوی»، مدیر این واحد تولیدی میافزاید: «در حال حاضر، ما با مسائل بسیاری مواجه هستیم. برای نمونه به دلیل تحریمها، معمولاً نمیتوانیم پول انتقال دهیم یا تأمینکننده حاضر به فروش ماشین آلات مورد نیاز ما نیستند. ظاهراً و روی کاغذ، تحریمهای آمریکا، در موارد انساندوستانه از مجازاتهای ایالات متحده معاف هستند، اما در عمل بانکها برای اینکه مشمول مجازاتهای احتمالی نشوند و تحت پیگرد قرار نگیرند، تمایل ندارند با ایران معامله کنند و میخواهند میزان معامله با ایران به حداقل برسد. اکنون تعمیر قطعات ماشینهای ما یک مشکل بزرگ است. ما به قطعات جدید برای دستگاههای خودمان نیاز داریم. در ضمن در شش ماه گذشته ما دیگر نتوانستهایم دارویی که برای درمان سرطان خون ضروری است، تولید کنیم، چرا که مدتی است نتوانستهایم مواد آن را وارد کنیم، بنابر این خط تولید ما در حال حاضر متوقف شده است. البته ما امیدواریم بتوانیم خودمان با یک بیو رآکتور «بسیار بزرگ» ماده موثره این دارو را تولید کنیم، اما به دلیل تحریمها مشکلات تقریباً غیرقابل مواجه هستیم».
«یونس عرب»، مدیرعامل «انجمن تالاسمی ایران» گفت: «از سال ۸۸ که تحریمهای امریکا آغاز شد، شرکتهای دارویی با مشکل نقل و انتقالات مالی مواجه شدند و با شیب خزندهای بیماران تالاسمی با کمبودهای دارویی مواجه شدند اما در حال حاضر این تحریمها به اوج خود رسیده و مستقیما جان بیماران را هدف قرار داده است». وی با بیان اینکه در سال گذشته حدود ۹۰ بیمار تالاسمی به دلیل در دسترسنبودن داروها و این تحریمها ظالمانه جان خود را از دست دادهاند، گفت: «امسال نیز ۶۰ بیمار جوان ما فوت کردهاند که ا گر داروها تحریم نبود، اکنون زندگی طبیعی داشتند».
«احمد قویدل»، رئیس سابق «انجمن هموفیلی ایران»، درباره تأثیرگذاری تحریمها بر سلامت بیماران هموفیلی گفت: «تحریمهای آمریکا عامل معلولیت هزاران نفر از بیماران خاص است. او تصریح کرد سازمانهای مردمنهاد از جمله «انجمن هموفیلی ایران»، سازمان دولتی نیستند و حتی بودجهای از دولت دریافت نمیکنند؛ لذا تحریمکردن بیماران تحت پوشش این سازمانها بازی با جان آنهاست و ما امیدواریم سازمانهای بینالمللی صدای این بیماران را بشنوند؛ به طوری که در حال حاضر این بیماران با مشکلات زیادی در زمینه تأمین دارو مواجه هستند؛ داروهایی که اگر به موقع به دست آنها نرسد، باعث معلولیت آنها خواهد شد.
«سارا نوری»، مدیرعامل «انجمن بیماران ام پی اس ایران»، درباره «تأثیرگذاری تحریمهای یکجانبه آمریکا علیه بیماران ام پی اس»، اظهار داشت: :از اسفندماه سال گذشته با تشکیل تحریمها مشکلاتی در زمینه واردات داروهای این بیماران ایجاد شد؛ به طوری که شرکتهای واردکننده نیز اعلام کردند که توانایی واردات داروهای این بیماران با ارز دولتی را ندارند؛ به دلیل اینکه شرکتهای فروش دارو با ارز بیشتری این داروها را در اختیار ایران قرار خواهند داد». وی با بیان اینکه تاکنون ۳۰۰ بیمار ام پی اس در کشور شناسایی شدهاند، بیان داشت: «برآورد ما این است که آمار این افراد به هزار نفر برسد. در حال حاضر افراد شناسایی شده از انجمن ما خدمات دارویی دریافت میکنند که مهمترین داروی آنها آنزیمی است که باید به صورت هفتگی در اختیار بیماران قرار بگیرد. مدیرعامل انجمن بیماران ام پی اس ایران افزود: «به طور مثال اگر بیماری باید برای یک دوره ۵۰ عدد دارو دریافت کند، به دلیل مشکلات ناشی از تحریم تنها ۵ الی ۱۰ عدد دارو دریافت میکند که همین موضوع صدمات جدی به سلامت بیمار وارد کرده است».
«داریوش نسبیتهرانی»، رئیس «انجمن صرع»، درباره «اثر تحریمها بر تأمین داروهای بیماری صرع»، اظهار داشت: «برخی داروها به خاطر تحریم در تولید آن توسط شرکتها اختلال ایجاد شده و بیماران مجبورند داروی شرکتهای دیگری را استفاده کنند». وی خاطرنشان کرد: «برخی داروهای خارجی، که این بیماران استفاده میکنند، با توجه به کمبود و گرانی امکان تهیه آنها وجود ندارد؛ برای نمونه بیمارانی هستند که برای تهیه داروهای خود ۴۰۰ هزار تومان هزینه میکنند».
«میترا کاج آبادی» عضو «شورای فعالان انجمن دیابت ایران»، در گفتگو با «ایسنا»، کمبود دارو و تجهیزات مورد نیاز برای بیماران دیابتی را چالش بزرگ این جامعه در ماه های گذشته دانست و گفت: «کمیابشدن نوار تست قند خون در داروخانهها باعث شده بیماران چندماهی منتظر شوند تا تعداد محدودی در بازار توزیع شود، همچنین کمبود قلمهای انسولین دیابتیها را ناگزیر به استفاده از انسولینهای سرنگی کرده که برخلاف قلمهای قبلی، نوسانات سختی در میزان قند خون ایجاد میکند». وی اضافه کرد: «بزرگترین جامعه بیماران خاص کشور، یعنی مبتلایان به دیابت نوع یک و دو که ۱۱ درصد جمعیت بالای ۲۵ سال در کشور (حدود ۱۲ میلیون نفر) را تشکیل میدهند. …. دیابت یک بیماری بسیار شایع و جدی است و اخباری مانند این که هر هفت ثانیه یک نفر بر اثر دیابت در جهان از دنیا می رود یا هر چند ثانیه، یک نفر پای خود را از دست می دهد، درست هستند اما این بیماری در حالی کشنده است که کنترل نشود و این مهمترین حلقه گمشده برای جلوگیری از مشکلات بیماران دیابتی در جامعه ماست».
تأثیر تحریمهای امپریالیستی از طرفی و فقدان سیستم درمانی عمومی و رایگان و حاکمیت سیاستهای نئولیبرالیستی در حوزه بهداشت و درمان و کاهش ارزش ریال و تورم فوقالعاده، هزینههای درمانی خانوادهها را افزایش داده به نحوی که بسیاری از زحمتکشان و اقشار کم درآمد به خود درمانی و صرفنظر از دارو و درمان روی آوردهاند. کارگران و زحمتکشان ایران بیشترین قربانیان وضعیت موجودند که در بین دو سنگ آسیاب دشمنان طبقاتی خارجی و داخلی در حال لهشدن هستند! تاریخ تمام انقلابات بزرگ و مبارزات رهائی بخش زحمتکشان جهان ( نظیر انقلاب روسیه، چین، کُره، ویتنام، کوبا و…) نشان داده است که کارگران و زحمتکشان برای رهایی از ستم طبقاتی راهی جز مقابله با همه دشمنان طبقاتی در عرصه داخلی و بینالمللی ندارند!
توفان الکترونیکی شماره ۱۷۱ نشریه الکترونیکی حزب کارایران مهرماه ۱۳۹۹